Hoe de chiro ooit begon...

Hoe oud is de Chiro nu eigenlijk, en wie waren de oprichters? Velen stellen zich deze vragen. Echt helemaal exact valt deze vraag niet te beantwoorden. We kunnen, met een beetje goede wil, zelfs zeggen dat de Chiro al in de negentiende eeuw bestond, terwijl we even goed kunnen stellen dat er pas vanaf de Tweede Wereldoorlog echt sprake is van Chiro. Het idee vindt zijn oorsprong in de negentiende-eeuwse patronaten en werd uitgebouwd tijdens het interbellum.Het is dus meer een proces dat zich over een lange periode uitstrekt, en geen gebeurtenis die we op één tijdstip kunnen vastpinnen.
De bovenstaande foto komt uit het boek "Vijftig jaar Zondag", uitgegeven in 1984. De foto dateert van negen mei 1954 en geeft het moment weer waarop het vuur wordt aangestoken op de Nationale Meivaart in Scherpenheuvel. Vooral het gedegen militaire en plechtstatige karakter (overgenomen uit het Interbellum) valt op. 1954 was een bloeiend jaar voor chiro Vlaanderen en tussen 1954 en 1964 zal het ledenaantal sterk verhogen. Volgens onze bronnen werd ook chiro Itegem voor het eerst gesticht in het jaar 1954!

De uitbouw van de jeugdbeweging vond plaats tijdens het interbellum (1918-1939). In 1934 start E.H. Jos Cleymans met een radicale vernieuwing. Deze priester was op dat moment algemeen secretaris van het Jeugdverbond voor Katholieke Actie. Algemeen wordt hij beschouwd als de 'stichter' van Chiro zoals we die nu kennen. Hij introduceerde nieuwe elementen zoals spelen in open lucht, de Christus-Koninggedachte, de banier met de Griekse letters Chi en Ro, uniformen en kentekens. De chiro zoals we die vandaag kennen kreeg meer en meer vorm. De Tweede Wereldoorlog bracht de chirowerking in moeilijkheden, maar de vernieuwing was niet te stuiten. In de jaren vijftig werd de Chiro als beweging op verschillende vlakken verder uitgebouwd. Het is de periode waarin de Chiro sterk naar buiten trad: er waren meivaarten, Chiromales, Lourdesbedevaarten,... De Belijdenis stond centraal, de Christus-Koningromantiek kreeg vastere vorm, de afdelingswerkingen werden grondig uitgebouwd. In 1957 verhuisde het nationaal secretariaat van de Frankrijklei in Antwerpen naar het intussen alom bekende Kipdorp 30.
De eerste dertig jaren van de chiro werden afgesloten met een massabijeenkomst op de Bosuil in 1964.

Halverwege de jaren zestig staken in de maatschappij allerlei veranderingen de kop op, ook in de Chiro. Op de landdag in Wieze van 1965 keek de Chiro voor het eerst met humor en relativering naar zichzelf. Oude vormen werden in vraag gesteld. De democratisering en de inspraakbeweging wonnen veld. Het kader werd in de periode '65 en '70 sterk uitgebouwd. Ploegen en raden vulden elkaar aan. Namen, symbolen en vormen veranderden. De coëducatie - jongens en meisjes samen - werd sterk verdedigd. Op 7 mei 1970 nam de Chiro met Impuls '70 (een leidingsdag met 8000 aanwezigen) het gedachtegoed van '68 en de maatschappijkritiek in eigen rangen op. De veranderingen vulden elkaar aan: er kwam een nieuw uniform (1974), en in het spoor van vele gemengde groepen kregen de jongens- en meisjeschiro één structuur: 'Chirojeugd-Vlaanderen vzw'. De jaren tachtig waren moeilijke jaren voor de chiro. Er kwam een culturele en economische crisis, die de in 1978 geformuleerde visie sterk onder druk zette. De samenleving werd ondergedompeld in het opkomende postmoderne levensgevoel, met zijn sterk geaccentueerde individualisme. In die periode verloor de Chiro 20.000 leden en een honderdtal groepen.
De methoden werden in de loop van de jaren tachtig opnieuw onder de loep genomen. Op de landdag van 1985 kwam de afdelingswerking centraal te staan. Daarnaast werd er werk gemaakt van een betere bekendmaking. In 1986 lanceerde Chiro de eerste bekendmakingsactie met een nationale affiche en folder.
Rond 1987 keerde voor de Chiro het tij. Nieuwe projecten werden uitgedacht: de stadsgroepenwerking, het aanbod van de Dienst Avontuurlijke Activiteiten, een reeks afdelingshandboeken. Ook werd in die periode de chirovisie samengevat in drie spiegelteksten. Zoals onlang vermeld in de media groeide de chiro na de jaren tachtig zeer sterk en bleef zij de grootste jeugdbeweging in Vlaanderen.